ENSCHEDE – 14 december 2022

Een schaduwonderzoek, het aanbieden van excuses of het plaatsen van een vervangend monument: hoe gaan kleinere gemeentes in Nederland om met hun slavernijverleden? Een artikel in de Trouw, geschreven door Rianne Oosterom en Robin Goudsmit op 9 december 2022, geeft voorbeelden van initiatieven weer.

Initiatieven buiten Overijssel

De burgemeester van Zaanstad heeft tot op heden maar liefst twee keer zijn excuses aangeboden voor het slavernijverleden van de stad. Helaas heeft dit nog niet geleid tot een onderzoek. Daarom is een historicus, werkzaam bij het plaatselijke antidiscriminatiebureau, alvast een ‘schaduwonderzoek’ gestart.

In de stad Groningen klonk geen excuses voor het slavernijverleden, maar wel een excuses voor het uitblijven van een slavernijmonument. In 2019 werd tot zo’n monument besloten na vragen van D66. Helaas gaat het de stad niet lukken om het gedenkteken te onthullen voor de aftrap van het herdenkingsjaar. Wel zijn er plannen om een ‘tijdelijk monument’ te realiseren en laat de stad door de Rijksuniversiteit onderzoeken wat de rol van het stadsbestuur was in de slavernij.

Dordrecht had als derde suikerstad van Nederland een ‘behoorlijk aandeel in de slavernij’, aldus de woordvoerder van de gemeente. Helaas zal dit niet leiden tot een excuses, aangezien de gemeente aangeeft dat ‘excuus maken of ergens spijt van hebben verbonden is aan persoonlijke fouten of missers, niet aan schendingen van mensenrechten uit een ver verleden.’ Wel geeft de burgemeester aan initiatieven van burgers te ondersteunen.

Slavernijverleden in Overijssel

Historicus Martin van der Linde ging in 2013 op vakantie naar Suriname en bezocht de plantages Peperpot en Frederiksdorp. Op dit moment was hij nog helemaal niet bezig met hoe slavernij ook dichterbij huis haar sporen had achtergelaten. Pas jaren later begon het balletje voor hem te rollen. “Ik had even wat minder te doen op het werk en voerde eens de zoekterm ‘Suriname’ in het archief. En meteen kon ik zien dat de plantage-eigenaren van Peperpot, de plantage die ik zelf had bezocht, uit Overijssel kwamen,” aldus Van der Linde.

Sinds begin dit jaar doet Van der Linde daarom onderzoek naar sporen van het slavernijverleden in de provincie, in samenwerking met een team van de Overijsselacademie, een kenniscentrum voor erfgoedverhalen. Naast historici werken er ook diverse vrijwilligers en mensen mee uit de Indische en Surinaamse gemeenschap.

Meer weten? Het volledige artikel is hier te vinden.

© Beeld: Slavernijmonument Amsterdam, gefotografeerd door Claudia Otten.