ENSCHEDE – 27 december 2022

Geen punt, maar een komma. Op maandag 19 december heeft premier Mark Rutte, namens de Nederlandse staat, excuses aangeboden voor het slavernijverleden. Tijdens zijn toespraak werd niet alleen stilgestaan bij het verleden, maar keek de premier ook vooruit naar het aankomende herdenkingsjaar.

Toespraak in het Nationaal Archief

In een toespraak in het Nationaal Archief te Den Haag sprak Rutte namens de staat de excuses uit. Zo vertelde hij dat de Nederlandse overheid eeuwenlang slavernij mogelijk heeft gemaakt, in stand gehouden, heeft gestimuleerd en ervan heeft geprofiteerd. “Eeuwenlang zijn in naam van de Nederlandse staat mensen tot handelswaar gemaakt, uitgebuit en mishandeld. Eeuwenlang is onder Nederlands staatsgezag de menselijke waardigheid met voeten getreden op de meest afschuwelijke manier. En te weinig hebben opeenvolgende Nederlandse regeringen na 1863 gezien en erkend dat het slavernijverleden een negatieve doorwerking had en heeft. Daarvoor bied ik namens de Nederlandse regering excuses aan,” aldus Rutte. Deze laatste zin sprak hij daarna uit in het Engels, Papiaments en Sranantongo.

Nederlands-Indië

Opvallend is het feit dat Rutte niet expliciet excuses aanbood voor het slavenhandel die plaatsvond in het voormalig Nederlands-Indië. Wel werd hier enkele keren naar verwezen. Zo sprak hij over de 660.000 tot 1 miljoen mensen die in Azië zijn verhandeld onder verantwoordelijkheid van de VOC en memoreerde hij het jaartal 1860, toen de slavernij in Nederlands-Indië werd afgeschaft. Sommige onderzoekers zeiden in aanloop naar het excuses dat ze verbaasd waren dat de excuses van de Nederlandse staat voornamelijk gericht zijn op de Caribische eilanden en Suriname en dat het slavernijverleden in de Oost genegeerd worden.

Herdenkingsjaar

De komende tijd wil het kabinet samen met organisaties in Nederland, Suriname en de Caribische eilanden werken aan meer kennis over het slavernijverleden. Ook willen ze meer begrip, bewustwording en erkenning creëren. “Dat proces vraagt tijd en we kunnen het werk alleen in gezamenlijkheid doen. Op weg naar die belangrijke symbolische datum 1 juli 2023. Daarna, in het hele herdenkingsjaar, en in de jaren die daarop volgen,” aldus Rutte.

Hoe creëer je als leerkracht meer begrip, bewustwording en erkenning in de klas? Het lespakket van Overijssel Overzee is momenteel volop in ontwikkeling. Toch bieden wij je alvast de mogelijkheid om je aan te melden voor ons lesmateriaal.

© Beeld: ANP